Artroskopi Nedir?

Artroskopi, eklemle ilgili hastalıkların tanı ve tedavisinde kullanılan küçük kesilerle uygulanan bir cerrahi yöntemdir. Artroskopi yöntemi, doktorunuzun, artroskop adı verilen, kurşun kalem inceliğinde bir alete yerleştirilmiş küçük bir lens ve aydınlatma sistemi sayesinde açılan deliklerden omuz, diz, kalça, ayak bileği gibi eklemlerin içini ayrıntılı şekilde görmesine yardımcı olur. Eklemin içini görmemizi sağlayan alete ise artroskop denir. Artroskopi aslında optik bir sistemdir. Skop denilen optik sistemin ucuna takılan bir kamera ile monitörden bütün eklem içi görülür. Eklem içerisindeki görüntüler 8-10 kez büyütüldüğü için eklemin içindeki bütün yapıların çok detaylı bir muayenesi mümkündür. Artroskopi diğer cerrahi yöntemlere göre daha kısa bir zaman içerisinde uygulanabilir, alınan görüntüler  kaydedilebilir, fotoğraf çekilebilir.

Ayrıca artroskopi ile, açık cerrahi ile ulaşılması zor olan bölgeler görüntülenebilir.

Günümüzde artroskopi en sık başvurulan ortopedik cerrahi işlemi haline gelmiştir.

Artroskopi yöntemi ile açılan küçük deliklerden girilerek, eklem kıkırdağı, menisküsler, bağlar, eklemi döşeyen zarın hastalıkları, eklemi ilgilendiren kırık ve çıkıkları tedavi edilebilmektedir . Günümüzde artroskopi hem bir teşhis aracı hem de bir tedavi aracı olarak kullanılmaktadır. Artroskopi sırasında konulan kesin teşhise göre , aynı seansta artroskopik cerrahiye geçilir.

Bu yöntemde eklem açılmadığı için fizik tedavi ve rehabilitasyona daha erken başlanır. Artroskopik cerrahi,  küçük kesilerden faydalanıldığı için, sağlıklı dokulara en az zarar veren yöntemdir . Hastaların ameliyat sonrası ağrısı, açık cerrahi girişimlere göre çok daha azdır. Böylelikle hasta daha çabuk iyileşir, aktif yaşamına daha erken döner. Özellikle sporcuların spora erken dönebilmeleri büyük avantajdır.

Artroskopi sonrası uygulanan egzersiz program ile eklemde hareket kısıtlılığı gelişme riski açık girişimlere göre yok denecek kadar azdır. Bütün bu nedenlerden dolayı, artroskopik cerrahi sonrası iyileşme süresi daha kısa ve iyileşme süresi daha rahattır.

Omuz Artroskopisi

Omuz eklemi, kalça ve dizden sonra vücudun ek büyük eklemi olmasının yanısıra en fazla hareket açıklığına sahip eklemidir. Vücudumuzun ağırlığını taşımamasına rağmen en çok işlev gören eklemi olan omuz eklemi, hareket genişliği en fazla eklem olması, çevresinin güçlü kas yapıları ile desteklenmesine rağmen yaralanmalara açık haldedir.

Futbol, basketbol, voleybol, hentbol, jimnastik ve dağcılık veya disk atma, cirit fırlatma, okçuluk, gülle atma gibi omuzun hızlı ve korunmasız şekilde kullanıldığı sporlarla uğraşan insanlarda, omuz bölgesi ardı ardına yapılan yüklenmelere cevap vermek zorunda kalır. Ayrıca ellerini aktif olarak kullanan, özellikle omuz üstü ya da asılı olarak çalışmak zorunda kalan meslek gruplarında omuz sorunlarına daha çok rastlanır.

Tanısal amaçla, tekrarlayan omuz çıkıklarında, omuz içi tendonların yırtıklarında, omuzun sıkışma sendromunda, omuz eklemi eklem kireçlenmelerinde, omuzu çevreleyen kasların yırtıklarında, eklem yüzeyi kıkırdak zedelenmelerinde, eklem içi serbest cisimlerin çıkarılmasında, romatizmal hastalıklarda kalınlaşmış olan eklemi döşeyen zarın çıkarılmasında, donmuş omuz tedavisinde omuz artroskopisi uygulanabilir.

Omuz artroskopisi günümüzde açık cerrahiye göre mutlak altın standart bir tedavi yöntemi halini almıştır. Omuz çıkığına artroskopik tedavi uygulanması ile kişi kısa zamanda günlük hayata döner ve  yaklaşık 6 hafta sonrasında  spor hayatına  dönebilir.

Omuz artroskopisinin avantajlarını şöyle özetlemek mümkündür: Açılan küçük deliklerden yapılan bir cerrahi işlem olmasından dolayı hastanın ameliyat sonrasında iyileşme süresi açık yöntemlere göre daha kısa sürmektedir. Ekleme uzun bir kesi ile girilmediği için enfeksiyon gelişme riski daha düşüktür. Küçük deliklerden yapılan bir cerrahi işlem olmasından dolayı hastanın ameliyat sonrası hissettiği ağrı daha az olur. Normal hayata ve spora dönüşü hızlandıran bir yöntemdir.

Diz Artroskopisi

Diz eklemindeki menisküs, ön çapraz bağ, eklem kıkırdağı, kapsül gibi yapıların yaralanmaları, septik artrit denilen eklem içi iltihaplanma, sinovit (eklem zarının  kalınlaşması), orta dereceli diz eklemi kireçlenmesi, eklem içi kırıklar artroskopik cerrahi ile tedavi edilir.

Menisküs yırtıkları kıkırdakta aşınmaya ve ileri dönemde kireçlenmeye neden olur. Menisküs yırtıklarında, koruyucu yöntemlerle şikayetlerinde gerileme olmayan, gündelik yaşamı engelleyen, tekrarlayan kilitlenme ve boşa basma şikayeti olan hastalar artroskopik yöntemle tedavi edilir.. Cerrahi sonrası rehabilitasyon tedavinin önemli bir parçasıdır.

Menisküs ameliyatları sonrası, hastalar aynı gün evlerine dönebilmektedir.  Menisküs yırtığının temizlendiği vakalarda ameliyattan 2 saat sonra hasta desteğe gerek duymadan bacağına yük vererek yürüyebilmekte, merdiven inip çıkabilir. 7 gün buz uygulaması ve ev istirahati sonrası hastalar gündelik yaşamlarına geri dönebilir. Hastalar 3 hafta sonrasında düz koşuya başlayabilmekte ve 1. ay sonunda spor hayatlarına tamamen dönmektedirler.

Ön çapraz bağ yaralanması olan hastalarda amaç, dizdeki boşa basma ve dizin öne-arkaya kayma hissini ortadan kaldırmak, hastanın günlük hayatını devam ettirirken ve spor yaparken  güvenle basabileceği  ve yük verebileceği bir diz elde etmektir. Diğer bir amacı ise, aktif sporcuları yaralanma öncesinde bulundukları spor seviyesine geri döndürmek ve dizde meydana gelebilecek yeni hasarların oluşmasını engellemektir.

Ön çapraz bağ ameliyatlarında, diz çevresinden alınan ve sertlik, yapı ve uzunluğu ön çapraz bağa benzeyen dokular, ön çapraz bağın normalde bulunması gereken yere nakledilir. Bu dokular yaklaşık 3-4 santimetre uzunluğunda küçük kesiler kullanılarak alınır. Sonrasında  artroskopik yöntemlerle eklem içinde bulunan ön çapraz bağ kalıntıları temizlenir. Ön çapraz bağın orjinal yerlerine uyan tibia ve femur kemiklerine 2 tünel açılır. Alınan doku bu tünellerin içine yerleştirilir ve sabitlenir. Ameliyattan sonra genellikle dizlik kullanılır.

Ameliyat sonrasında hastanede kalış süresi ortalama 1-3 gündür. Cerrahi işlem sonrasında aynı gün içerisinde koltuk değnekleri ile ayağa kalkmak mümkündür. Ameliyattan sonraki gün egzersizlere ve diz hareketlerine başlanır ve dizinizi 90 dereceye kadar bükebilmeniz hedeflenir. Ameliyat sonrasında birkaç hafta boyunca koltuk değneği kullanılıp dizi aşırı yüklenmelerden korumak amaçlanır. Üç hafta içinde yaralanma öncesindeki diz hareketinin kazanılmış olması gerekir.

Ön çapraz bağ tamirinden sonra günlük aktivitelere geri dönüş için fizik tedavi ve rehabilitasyon hayati bir öneme sahiptir. Bu işlemlerde amaç, eklem hareket açıklığını ve kas gücünü arttırmaktır.